kompozycja obrazu
0
(0)

Dbanie o narzędzia malarskie jest kluczowe, jeśli chcemy, aby nasze akcesoria służyły przez długi czas i umożliwiały tworzenie wysokiej jakości dzieł. Pędzle, wałki, palety, czy kuwety malarskie wymagają odpowiedniego czyszczenia, przechowywania i pielęgnacji, aby zachowały swoje właściwości i mogły zostać wykorzystane w przyszłych projektach. Odpowiednia troska o narzędzia nie tylko przedłuża ich żywotność, ale także wpływa na efektywność naszej pracy. W tej sekcji przedstawimy, jak należy dbać o różnorodne akcesoria malarskie.

1. Jak czyścić pędzle malarskie?

Pędzle malarskie to jedno z najważniejszych narzędzi każdego malarza. Właściwe czyszczenie pędzla po każdym użyciu jest absolutnie niezbędne. Sposób czyszczenia zależy od rodzaju użytej farby. Jeśli malujemy farbami olejnymi, będziemy potrzebować specjalnych rozpuszczalników, takich jak terpentyna, która skutecznie usuwa resztki farby z włosia. Z kolei w przypadku farb akrylowych wystarczy woda z mydłem. Pędzel należy zanurzyć w płynie i delikatnie wyciskać, aż znikną resztki farby. Należy unikać zanurzania całego pędzla w płynie, aby nie uszkodzić jego trzonka. Po wyczyszczeniu, należy dokładnie wypłukać pędzel w czystej wodzie, aby usunąć pozostałości chemikaliów. Następnie, pędzel warto wytrzeć czystą ściereczką i pozostawić do wyschnięcia w pozycji poziomej, unikając kontaktu z kaloryferem, który może deformować włosie.

2. Jak przechowywać pędzle i wałki malarskie?

Przechowywanie narzędzi malarskich ma duży wpływ na ich trwałość i funkcjonalność. Pędzle najlepiej przechowywać w suchym, przewiewnym miejscu. Ważne jest, aby włosie pędzla było skierowane do dołu, co pozwala uniknąć odkształceń. Można również owinąć włosie folią spożywczą, aby zachować jego kształt i zapobiec osiadaniu kurzu. Jeśli chodzi o wałki, po użyciu należy je wyczyścić i umieścić w kartonowym lub plastikowym pudełku. Tego typu opakowanie ochroni wałek przed kurzem i zabrudzeniami, a także pomoże utrzymać jego kształt. Pamiętajmy, aby wałki nigdy nie były przechowywane w miejscach o dużym wilgotności, ponieważ może to sprzyjać rozwojowi pleśni.



3. Jak dbać o akcesoria malarskie: kuwety, palety i szpachelki?

Po zakończeniu malowania warto zadbać nie tylko o pędzle i wałki, ale również o inne akcesoria, takie jak kuwety malarskie, palety czy szpachelki. Kuwety malarskie należy oczyszczać natychmiast po zakończeniu pracy. Zaczynamy od usunięcia nadmiaru farby za pomocą szpachelki, a potem dokładnie myjemy je wodą lub rozpuszczalnikiem, w zależności od użytej farby. Jeśli używamy wkładów foliowych, wystarczy je usunąć i wyrzucić do odpowiedniego pojemnika na odpady. W przypadku palet malarskich, najlepiej jest je wytrzeć od razu po zakończeniu malowania, aby resztki farby nie stwardniały. Można to zrobić za pomocą papierowych ręczników lub gąbki. Warto również pamiętać o dokładnym oczyszczaniu szpachelek, zwłaszcza tych, które używamy do nakładania grubszych warstw farby, aby nie pozostawały na nich zanieczyszczenia.

4. Czym grozi zaniedbanie pielęgnacji narzędzi malarskich?

Zaniedbanie dbania o narzędzia malarskie może prowadzić do wielu nieprzyjemnych konsekwencji. Po pierwsze, zanieczyszczone pędzle i wałki mogą prowadzić do nierównego rozprowadzania farby, co wpłynie na estetykę malowanego powierzchni. Pozostawienie resztek farby na narzędziach może także wpłynąć na ich trwałość, prowadząc do wypadania włosia lub zniekształcenia kształtu. Ponadto, nieodpowiednie przechowywanie akcesoriów, zwłaszcza w wilgotnych warunkach, może prowadzić do ich zniszczenia lub rozwoju pleśni. Nieczyszczone i nieprawidłowo przechowywane narzędzia malarskie trzeba będzie wymieniać częściej, co wiąże się z dodatkowymi kosztami. Dbałość o narzędzia malarskie to więc inwestycja, która zwróci się w postaci lepszych efektów pracy i dłuższej trwałości akcesoriów.

Malarstwo olejne: Jak zacząć swoją przygodę?

kompozycja obrazu

Jakie materiały wybrać na początek przygody z malarstwem olejnym?

Malarstwo olejne to jedna z najstarszych i najpiękniejszych technik malarskich, która przyciąga zarówno amatorów, jak i profesjonalistów. Jednak rozpoczęcie przygody z tym medium może być nieco przytłaczające, zwłaszcza jeśli chodzi o dobór odpowiednich materiałów. Aby ułatwić Ci ten proces, przygotowałem przewodnik po najważniejszych produktach, które będą Ci potrzebne na początek. Dowiesz się, jakie farby, pędzle, płótna oraz inne akcesoria warto wybrać, by rozpocząć malowanie bez zbędnego stresu.

1. Farby olejne: Wybór jakościowy i budżetowy

Wybór odpowiednich farb olejnych na początku może wydawać się trudny, zwłaszcza gdy na rynku dostępnych jest tyle opcji. Warto pamiętać, że farby olejne składają się z pigmentu i oleju, a ich jakość w dużej mierze zależy od składników. Aby uniknąć frustracji i zniechęcenia, polecamy wybór farb z średniej półki cenowej. Zbyt tanie farby mogą zawierać domieszki, które obniżają ich jakość, przez co malowanie staje się trudniejsze. Farby, które są bardziej skondensowane, oparte na czystych pigmentach, zapewnią lepsze krycie i intensywność kolorów.

  • Podstawowy zestaw kolorów: biały, żółty, czerwony, niebieski oraz brąz – to najważniejsze kolory, które będą wystarczające do stworzenia wielu dzieł.
  • Pigmenty: zwróć uwagę na symbole pigmentów, które znajdziesz na etykietach. Farby, które zawierają jedynie czyste pigmenty, są zawsze lepszym wyborem.

2. Pędzle: Klucz do precyzyjnego malowania

Wybór pędzli to kolejna ważna decyzja. Na rynku dostępne są pędzle o różnych włosach i kształtach, co pozwala dostosować narzędzie do indywidualnych potrzeb. Warto na początek zainwestować w kilka rodzajów pędzli. Dobrej jakości pędzle z naturalnego włosia lub syntetyczne będą bardziej trwałe i precyzyjne. Na początku wybierz pędzle w różnych kształtach – okrągłe do detali i płaskie do szerszych powierzchni. Zbyt tanie pędzle mogą gubić włosie, co utrudnia malowanie.

  • Rodzaje pędzli: okrągłe (do detali), płaskie (do większych powierzchni), szczeciniaste (do impasto i grubszych warstw farby).
  • Rozmiar: średnie pędzle są dobrym wyborem na początek, ponieważ umożliwiają pracę zarówno z dużymi, jak i mniejszymi powierzchniami.

3. Płótno i podobrazie: Wybór odpowiedniego podłoża

Wybór odpowiedniego podłoża to kolejny istotny aspekt malowania olejami. Najczęściej wybierane są płótna malarskie, które są specjalnie przygotowane do malowania farbami olejnymi. Warto wybierać podłoża, które są odpowiednio naciągnięte, aby nie marszczyły się podczas malowania. Na początek wystarczą płótna naciągnięte na drewniane ramy. Możesz również wybrać podobrazie, czyli specjalne płyty przygotowane do malowania.

  • Podłoże: wybierz płótno o wysokiej gramaturze, które dobrze absorbuje farbę i nie marszczy się podczas malowania.
  • Wielkość: zaczynaj od mniejszych rozmiarów, aby uniknąć frustracji przy dużych kompozycjach.

suszenie obrazów

4. Dodatkowe akcesoria: Medium, werniks i inne

Oprócz podstawowych materiałów, warto zaopatrzyć się w kilka dodatkowych akcesoriów, które mogą poprawić jakość Twojego malarstwa. Wśród nich znajdują się medium, które modyfikują konsystencję farby, oraz werniks, który nadaje dziełu połysk i chroni je przed zniszczeniami. Dobrze jest również zaopatrzyć się w szpachelki do mieszania farb oraz paletki, na których będziesz przygotowywać kolory.

  • Medium: używane do wydłużania czasu schnięcia farby lub nadawania jej cieńszej konsystencji.
  • Werniks: nakładany na gotowy obraz w celu ochrony i nadania blasku.

Wybór materiałów na początek malowania olejami

Dobór odpowiednich materiałów do malarstwa olejnego to klucz do udanej przygody z tą techniką. Warto inwestować w produkty średniej jakości, które pozwolą Ci na swobodną naukę, bez zbędnych kosztów. Zaczynając od podstawowych farb, pędzli, płótna i akcesoriów, możesz stopniowo rozwijać swoje umiejętności i eksperymentować z różnymi technikami malarskimi.

Malarstwo olejne: Jak zacząć swoją przygodę?

Malarstwo olejne to jedna z najstarszych i najbardziej szlachetnych technik malarskich. Dzięki swojej wszechstronności, głębi kolorów oraz fakturze, cieszy się popularnością wśród artystów na całym świecie. Jeśli zastanawiasz się, jak rozpocząć swoją przygodę z malarstwem olejnym, warto zapoznać się z kilkoma podstawowymi technikami, które będą stanowiły fundamenty Twojej twórczości. W poniższym artykule omówimy techniki malarskie, które warto poznać na samym początku.

1. Technika podmalówki (Underpainting)

Podmalówka to jedna z podstawowych technik malowania olejnego, którą warto opanować na początku swojej artystycznej drogi. Polega ona na stworzeniu szkicu obrazu za pomocą bardzo cienkich warstw farby. Celem podmalówki jest przygotowanie tła i pierwszych warstw obrazu, które będą stanowiły bazę dla kolejnych. W tej technice, artysta stosuje rozcieńczoną farbę, najczęściej z dodatkiem terpentyny lub oleju lnianego, co sprawia, że farba jest przejrzysta i nie zasłania podkładu. Warto pamiętać, że technika ta pozwala na tworzenie detali w późniejszych warstwach, jednocześnie umożliwiając korygowanie błędów.

2. Glazury (Glazing)

Glazury to technika polegająca na nakładaniu cienkich, przezroczystych warstw farby na wcześniej wyschnięte powierzchnie. Dzięki temu uzyskuje się efekt głębi i intensywności kolorów, które mogą być stopniowo modyfikowane. Glazury często wykorzystywane są do dodawania subtelnych przejść tonalnych, uzyskiwania intensywnych cieni lub podkreślenia detali. Technika ta jest szczególnie popularna w malarstwie portretowym oraz realistycznym, gdzie wymagana jest wysoka precyzja w oddaniu detali. Praca z glazurą wymaga cierpliwości, ponieważ każda warstwa musi całkowicie wyschnąć przed nałożeniem kolejnej.

3. Impasto

Impasto to technika, która charakteryzuje się grubym, teksturowanym nałożeniem farby na płótno. Dzięki tej metodzie, obrazy stają się wyraziste i pełne życia, a farba dosłownie „wychodzi” z powierzchni obrazu, tworząc wypukłości. Technika impasto pozwala na uzyskanie efektu trójwymiarowości, szczególnie w przypadku malowania krajobrazów, martwych natur czy w niektórych stylach abstrakcyjnych. Impasto jest doskonałą metodą do wyrażania emocji poprzez gest malarski, co sprawia, że obrazy stają się bardziej dynamiczne i pełne ekspresji.

4. Technika „Tłuste na suche” (Fat over lean)

W malarstwie olejnym istnieje zasada „tłuste na suche”, która mówi, że grubsze i bardziej oleiste warstwy powinny być nakładane na cieńsze, bardziej rozcieńczone warstwy. Oznacza to, że pierwsze warstwy farby muszą być bardziej płynne (rozcieńczone terpentyną lub innymi rozpuszczalnikami), a kolejne warstwy stają się coraz bardziej „tłuste” i mniej rozcieńczone. Przestrzeganie tej zasady jest kluczowe, aby uniknąć problemów z pękaniem farby w miarę wysychania obrazu. Zasada ta pozwala na uzyskanie trwałych i stabilnych warstw, które będą się dobrze trzymać na płótnie przez długi czas.

5. Malarstwo mokre na mokre (Wet on wet)

Technika „mokre na mokre” jest często wykorzystywana w malarstwie olejnym, szczególnie przez artystów preferujących szybkie, spontaniczne działania. Polega ona na nakładaniu nowych warstw farby na świeżą, jeszcze mokrą warstwę. W tej technice farba nie wysycha zbyt szybko, co pozwala na łatwe mieszanie kolorów bezpośrednio na płótnie. Malarstwo mokre na mokre daje artystom możliwość tworzenia płynnych przejść, cieni oraz efektów świetlnych w sposób, który jest trudny do osiągnięcia w innych technikach. Jest to idealna technika do malowania pejzaży, portretów, a także stylów impresjonistycznych.

6. Technika suchych pędzli (Dry brush)

Suchy pędzel to technika, która polega na nanoszeniu farby na płótno przy użyciu niemal suchych pędzli. Dzięki temu uzyskuje się efekt subtelnych, chropowatych faktur, które dodają obrazowi wyrazistości. Technika ta jest idealna do tworzenia drobnych detali, takich jak tekstury na skórze, korze drzew czy w górnych partiach krajobrazu. Chociaż wymaga dużej precyzji, suchy pędzel daje wyjątkowy efekt wykończenia, który może stanowić doskonały kontrast z bardziej rozbudowanymi, gładkimi warstwami farby.

7. Smugi i cieniowanie (Scumbling)

Scumbling to technika malarska, która polega na nakładaniu cienkich, półprzezroczystych warstw farby w sposób chaotyczny i nieregularny. Celem tej techniki jest uzyskanie efektu delikatnego cieniowania i przyciemniania powierzchni obrazu. Dzięki temu, smugi pozwalają na uzyskanie realistycznych przejść tonalnych, szczególnie w martwych naturach, portretach, a także w pejzażach. Scumbling to doskonała metoda na dodanie tekstury i głębi do obrazu, szczególnie gdy praca wymaga subtelnych, lecz wyrazistych przejść światłocieniowych.

8. Technika szkicowania (Sketching)

Na samym początku malowania olejnego warto nauczyć się podstawowej techniki szkicowania, która pozwala na wyznaczenie kompozycji obrazu. Szkicowanie może odbywać się za pomocą rozcieńczonej farby lub konturówki, dzięki której można dokładnie odwzorować proporcje i układ na płótnie. To doskonały sposób na wstępne zaplanowanie obrazu, a także na naukę poprawnych proporcji, kształtów oraz perspektywy. Szkicowanie ułatwia także dalsze prace, umożliwiając malowanie z większą precyzją i pewnością.

Podstawowe zasady malowania olejnego: warstwy, schnięcie i pękanie.

Malarstwo olejne to technika malarska, która od wieków cieszy się niesłabnącą popularnością. Choć jej opanowanie wymaga czasu i cierpliwości, to daje niepowtarzalne efekty, które są trudne do uzyskania przy innych metodach. Aby zacząć swoją przygodę z malarstwem olejnym, warto poznać kilka podstawowych zasad dotyczących warstw, schnięcia i pękania, które mają kluczowe znaczenie w tym procesie twórczym.

1. Budowanie obrazu warstwami: Klucz do sukcesu

Podstawową zasadą malarstwa olejnego jest nakładanie farb w kilku warstwach. Każda z nich ma swoją funkcję i wpływa na ostateczny efekt wizualny. Pierwsza warstwa, znana jako impresja podkładowa, ma na celu stworzenie ogólnej struktury obrazu, zazwyczaj w postaci szkicu, który pomaga ustalić kompozycję i proporcje. W kolejnych warstwach dodajemy coraz więcej detali, rozjaśniamy cienie, uwydatniamy kolory. Ważne jest, aby każda warstwa miała czas na wyschnięcie przed nałożeniem następnej. Dzięki temu unikamy niepożądanych efektów, takich jak rozmazywanie wcześniejszych fragmentów obrazu. Warstwa podkładowa, zwana również podmalówką, jest często stosowana do uzyskania jednolitego tonu tła i wstępnego zdefiniowania form. Gdy ta warstwa wyschnie, możemy przejść do nakładania kolejnych, staranniej dopracowanych warstw, które dodają głębi i szczegółowości.

2. Czas schnięcia: Jak kontrolować proces malowania?

Farby olejne mają unikalną właściwość – schnie w wyniku utleniania, a nie odparowywania wody, jak to ma miejsce w przypadku farb wodnych. Czas schnięcia farby zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj użytego oleju, grubość nałożonej warstwy, temperatura otoczenia czy wilgotność powietrza. Z reguły cienkie warstwy wysychają szybciej, natomiast grubsze mogą wymagać nawet kilku dni, aby stały się całkowicie suche. Ważne jest, aby znać zasadę „tłuste na chude”, czyli przy nakładaniu kolejnych warstw, należy używać farb bardziej oleistych, bogatszych w oleje, by zapewnić lepszą przyczepność i elastyczność. Oznacza to, że pierwsze warstwy mogą być „chudsze” (z większą ilością rozpuszczalnika), natomiast kolejne – coraz bardziej „tłuste” (z większą ilością oleju). Pomaga to uniknąć problemów związanych z wysychaniem i pękaniem obrazu.

3. Pękanie farby olejnej: Jak uniknąć problemów?

Pękanie farby olejnej jest jednym z najczęstszych problemów, z którym spotykają się artyści malujący tą techniką. Pęknięcia mogą wystąpić w wyniku zbyt szybkiego wysychania lub zbyt grubej warstwy farby. Zjawisko to jest szczególnie widoczne na obrazach, które nie zostały odpowiednio zabezpieczone w procesie malowania. Jednym z powodów pękania jest stosowanie zbyt dużych ilości rozpuszczalników w początkowych warstwach. Zbyt szybkie odparowywanie rozpuszczalnika powoduje nierównomierne wysychanie, co prowadzi do naprężeń w farbie i jej pękania. Aby temu zapobiec, warto stosować odpowiednie proporcje między olejem a rozpuszczalnikiem oraz dbać o równomierne nałożenie farby w kilku cieńszych warstwach.

4. Praktyczne porady dotyczące malowania olejnego

  • Wybieraj odpowiedni olej do malowania: olej lniany to najczęściej stosowany, ale także inne jak olej makowy czy krokoszowy mogą mieć swoje zastosowanie.
  • Nie spiesz się: malowanie olejne wymaga cierpliwości. Każda warstwa potrzebuje czasu na wyschnięcie.
  • Dbaj o odpowiednią temperaturę i wilgotność otoczenia, aby proces schnięcia przebiegał prawidłowo.
  • Stosuj odpowiednie akcesoria, takie jak pędzle o różnych twardościach i szpachelki, które umożliwią precyzyjne nakładanie farb.

Malarstwo olejne to nie tylko technika, ale i sztuka cierpliwego budowania obrazu. Znajomość podstawowych zasad dotyczących warstw, schnięcia i pękania pomoże ci osiągnąć lepsze efekty i uniknąć najczęstszych błędów. Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest cierpliwość, precyzyjność oraz umiejętność zarządzania czasem schnięcia farb.

Malarstwo olejne – jak zacząć swoją przygodę?

Malarstwo olejne to jedna z najstarszych i najbardziej szanowanych technik malarskich, która pozwala uzyskać głębokie kolory, szczegółowe tekstury i niezrównane efekty światłocienia. Jeśli marzysz o rozpoczęciu swojej przygody z tym rodzajem sztuki, nie musisz być profesjonalistą ani posiadać ogromnego doświadczenia. Wystarczy kilka prostych kroków, aby zacząć tworzyć własne obrazy olejne. W tym artykule podpowiemy, jak się do tego zabrać, jakie materiały będą Ci potrzebne oraz jakie techniki warto opanować na początku.

Wybór odpowiednich materiałów

Najważniejszym krokiem w rozpoczynaniu przygody z malarstwem olejnym jest odpowiedni dobór materiałów. Na początek nie musisz inwestować w najdroższe akcesoria. Ważne jest, aby wybrać podstawowe narzędzia, które pozwolą Ci na eksperymentowanie i naukę. Oto lista najważniejszych elementów:

  • Farby olejne: Wybierz farby średniej jakości, które będą dobrze kryć i łatwo się rozprowadzać. Warto zainwestować w zestaw podstawowych kolorów, takich jak biały, czarny, czerwony, niebieski i żółty, które umożliwią mieszanie szerokiej gamy barw.
  • Pędzle: Na początek wystarczą pędzle syntetyczne, które są tańsze i łatwiejsze w utrzymaniu. Zainwestuj w różne kształty (płaskie, okrągłe), aby móc tworzyć różnorodne efekty malarskie.
  • Podłoże: Najczęściej wybieranym podłożem jest płótno, ale początkowo równie dobrze sprawdzą się panele drewniane. Ważne, aby podłoże było odpowiednio przygotowane, czyli naciągnięte na ramę i pokryte gruntem.
  • Rozpuszczalniki: Do malowania farbami olejnymi będziesz potrzebować rozpuszczalnika, takiego jak terpentyna lub olej lniany, który pomoże rozcieńczyć farby i wpłynie na czas ich schnięcia.

Podstawowe techniki malarskie

Kiedy już zgromadzisz wszystkie niezbędne materiały, czas na naukę podstawowych technik malarskich. Malowanie olejnymi farbami to proces, który wymaga cierpliwości, dlatego nie należy się zrażać, jeśli początki będą trudne. Oto trzy popularne techniki, które warto poznać na początku:

  • Wet-on-wet: Jest to technika malowania, w której nakłada się kolejne warstwy farby na wilgotną powierzchnię. Pozwala to uzyskać bardzo płynne przejścia między kolorami i jest szczególnie popularne w malarstwie krajobrazowym.
  • Wet-on-dry: Technika ta polega na malowaniu farbami na suchej powierzchni. Pozwala na precyzyjne konturowanie i wyraźne oddzielenie kolorów. Jest często wykorzystywana w portretach i martwej naturze.
  • Impasto: To technika, która polega na nakładaniu farby w grubych warstwach, co tworzy wyraźną teksturę na obrazie. Dzięki niej malowane obrazy nabierają głębi i przestrzenności.

Gdzie i jak ćwiczyć?

Praktyka jest kluczem do sukcesu w malarstwie olejnym. Warto zacząć od prostych kompozycji, jak np. martwa natura, gdzie możesz skoncentrować się na szczegółach, takich jak światło, cień i kolory. Dobrym pomysłem jest także robienie szkiców, które pomogą Ci lepiej zrozumieć proporcje i kompozycję obrazu. Pamiętaj, że malowanie farbami olejnymi to proces czasochłonny, a farby schną wolno, co daje Ci czas na poprawki i udoskonalenie techniki. Warto również uczestniczyć w kursach lub warsztatach malarskich, gdzie pod okiem doświadczonych nauczycieli można uzyskać cenne wskazówki i poznać tajniki techniki. Możesz także korzystać z tutoriali online, które w przystępny sposób wprowadzą Cię w świat malarstwa olejnego.

FAQ

Jakie farby olejne wybrać na początek?
Na początku warto wybierać farby średniej jakości, które dobrze kryją i pozwalają na swobodne mieszanie kolorów. Dobrym wyborem będą zestawy podstawowych kolorów, takich jak biały, czarny, czerwony, niebieski i żółty. Czy muszę mieć drogie pędzle do malowania olejnymi farbami?
Na początku nie musisz inwestować w drogie pędzle. Wystarczą syntetyczne pędzle, które są tańsze i łatwiejsze w utrzymaniu. Pamiętaj, aby dobrać odpowiednią wielkość i kształt pędzla w zależności od efektu, jaki chcesz uzyskać. Jakie podłoże wybrać do malarstwa olejnego?
Najczęściej wybieranym podłożem jest płótno, ale na początek równie dobrze sprawdzą się panele drewniane. Ważne jest, aby podłoże było dobrze naciągnięte i pokryte odpowiednim gruntem. Czy muszę znać jakieś specjalne techniki malarskie?
Na początek warto poznać podstawowe techniki, takie jak wet-on-wet, wet-on-dry i impasto. Dzięki nim nauczysz się różnorodnych efektów malarskich, które pozwolą Ci rozwinąć swoją technikę i styl malarski.

Czy Artykuł był pomocny?

Kliknij w gwiazdkę żeby ocenić!

Ocena 0 / 5. Wynik: 0

Brak ocen, bądź pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

20 − siedemnaście =

BiznesPulse.pl